Ο Φαύλος κύκλος της κοινωνικής κριτικής...

Με αφορμή το μείζον και κομβικό ζήτημα του "εθνικού διαζυγίου",

οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι για άλλη μια φορά αποδεικνύεται το πόσο ρηχή, επίπεδη, ανούσια και φτωχή υπήρξε η θεωρητική εκπαίδευση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου διδασκόμασταν και εξεταζόμασταν το μάθημα της Έκθεσης (για την τριτοβάθμια δε χρειάζεται να κάνουμε αναφορά, διότι εκεί δεν διδάσκουν απλώς την Έκθεση, αλλά την κάνουν πράξη με αποτέλεσμα να εκτίθενται γενικώς και συνεχώς...). Εν ολίγοις, για άλλη μια φορά μας είπαν ψέματα. 

Καθόμασταν και σπάγαμε το κεφάλι μας (αντί για το δικό τους), για να βρούμε τα βαθιά νοήματα που έκρυβαν φράσεις που έμειναν στην ιστορία, όπως του Σαμαράκη, του ιδρυτή ριζοσπαστικών θεσμών σα τη Βουλή των Εφήβων (του πιο kitsch διαγωνισμού έκθεσης στην ιστορία), που είχε πει ότι "ποτέ άλλοτε οι στέγες των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά και οι ψυχές τους τόσο μακριά" και ύστερα να καταγράψουμε τις "δικές μας" απόψεις και τώρα διαπιστώνουμε ότι όλα ήταν μάταια...ότι η ζωή μας ξεπέρασε 

Πράγματι, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, όταν υπάρχουν πραγματικά προβλήματα οι άνθρωποι όχι μόνο έρχονται κοντά ασκώντας εντονότατη κριτική που προκαλεί ρήγματα στο υπάρχον κοινωνικό πεδίο αλλά επιπλέον δημιουργούνται νέοι κοινωνικοί δεσμοί... 

(Gossip by Norman Rockwell)

Περί Πραγματικότητας...

 Ένα χρόνο πριν το Μάη του '68 ο καταστασιακός Guy Debord στο έργο του Η Κοινωνία του Θεάματος προειδοποιούσε για την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού γράφοντας:

    "Άπασα η ζωή των κοινωνιών στις οποίες κυριαρχούν οι σύγχρονες συνθήκες παραγωγής προαγγέλλεται ως μία απέραντη συσσώρρευση θεαμάτων. Ό,τι υπήρξε άμεσο βίωμα έχει απομακρυνθεί σε μία αναπαράσταση". {1}

Και όλα έδειχναν ότι είχε απόλυτο δίκιο.

 Όλα έδειχναν ότι η το θέαμα είχε κατορθώσει να υπερισχύσει της ζωής, η αναπαράσταση του βιώματος, η φαινομενικότητα της πραγματικότητας...

 

  Ωστόσο, όταν όλος ο πλανήτης βρίσκεται υπό καπιταλιστική κατοχή, μια γωνιά ανυπό- τακτων δειγμάτων του homo sapiens αντιστέκεται ακόμη και θα αντιστέκεται για πάντα στους εισβολείς...

   Μία παρέα ηρώων προσπάθησε να δείξει στους κουτόφραγκους σαν τον Debord και στους κεφαλαιοκράτες όλου του κόσμου ότι εν τέλει δεν είχαν δίκιο. Ότι, στην πραγματικότητα

         

                                           Η ΖΩΗ ΚΛΕΒΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ!

    Δυστυχώς, ο καπιταλισμός και δη ο αμερικάνικος δεν το έβαλε κάτω και προσπάθησε να απαντήσει στο συντριπτικό πλήγμα που του κατάφεραν οι πολυμήχανοι - από τον καιρό του Οδυσσέα - Έλληνες...

   Δεν έχουμε την πολυτέλεια ούτε το χρόνο (ουσιαστικά βαριόμαστε) να εκθέσουμε τις πολύπλοκες, δαιδαλώδεις, πολυεπίπεδες και ασφαλώς αντιφατικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στο καπιταλιστικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα στην επικράτεια της υπερδύναμης, όμως είμαστε σε δυσάρεστη θέση να ανακοινώσουμε και να παραδεχθούμε την ήττα μας, καθώς εκεί τα πράγματα έχουν πάρει άλλη τροπή και όχι μόνο η ζωή δεν κλέβει την παράσταση όπως ελπίζαμε, αλλά η ζωή και τα προβλήματά της (οικονομική κρίση, ισλαμικός φονταμενταλισμός, κλίμα και άλλες ασήμαντες λεπτομέρειες της πραγματικότητας) δεν βρίσκουν ώρα να προβληθούν...   

    Τελικά, τα reality δεν αποδείχθηκαν πιο πραγματικά από τη ζωή όπως θα ήθελε ο Debord, αλλά ο επαναστατικός λόγος δεν αντιλήφθηκε και δε σκέφθηκε στα σοβαρά τη σημασία και  τη λειτουργία της φαινομενικότητας:

       "Ό,τι ήταν στην αρχή φαινομενικότητα γίνεται στο τέλος, σχεδόν πάντα, ουσία και  ενεργεί σαν ουσία! Πόσο παράλογο είναι να πιστεύουμε ότι μπορούμε να εκμηδενίσουμε τον κόσμο που περνάει για ουσιαστικός, τη λεγόμενη 'πραγματικότητα', αρκεί να δείξουμε αυτή την προέλευση και αυτή τη νεφελώδη καλύπτρα της ψευδαίσθησης! Μπορούμε να εκμηδενίσουμε μόνο ως δημιουργοί. - Ας μην ξεχνάμε όμως και τούτο: για να δημιουργήσεις, μακροπρόθεσμα, καινούργια πράγματα, αρκεί να δημιουργήσεις καινούργια ονόματα, εκτιμήσεις και πιθανότητες". {2}                                       

{1}. Debord G., Η Κοινωνία του Θεάματος, μτφρ. Σύλβια, (Διεθνής Βιβλιοθήκη, 2000), παρ. 1.

{2}. Nietzsche F., Η Χαρούμενη Γνώση,  μτφρ. Λ. Τρουλινού, (Εξάντας, 1996), παρ. 58.