Περί εξέγερσης... (ΙΙ)

(του ανταποκριτή μας από τους χώρους δουλείας Marcel Proust)

Τα μεσάνυχτα της 22ας Δεκεμβρίου 2008, λίγες μόλις μέρες μετά την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, η Κωνσταντίνα Κουνεβα δέχτηκε δολοφονική επίθεση με καυστικό οξύ, την ώρα που επέστρεφε στο σπίτι της μετά από άλλη μία ολιγόωρη και δημιουργική βάρδια. Σε αντίθεση με όσα ακολούθησαν την δολοφονία του Αλέξανδρου, η άνανδρη και τραμπούκικη επίθεση εναντίον της Κωνσταντίνας δεν ξεσήκωσε, δυστυχώς, την ίδια θύελλα αντιδράσεων. Τα ΜΜΕ αποσιώπησαν το γεγονός και ο αριθμός των συμμετεχόντων στις πορείες συμπαράστασης ήταν πραγματικά απογοητευτικός. Ένα χρόνο μετά, και με την Κωνσταντίνα να βρίσκεται ακόμη στο νοσοκομείο, με σοβαρότατα προβλήματα υγείας - όχι τόσο σοβαρά όσο του πρώην πρύτανη, Χ. Κίττα, αλλά αρκετά σοβαρά - λίγοι είναι αυτοί που σκέφτονται ακόμη το γεγονός.

Όπως πολύ χαρακτηριστικά ανέφερε ένας μεγάλος αριθμός μαθητών και μαθητριών που ρωτήθηκαν σχετικά με τους λόγους που τους οδήγησαν στην ενεργότατη και μαζική συμμετοχή τους στην εξέγερση του περσινού Δεκέμβρη, "ο Αλέξανδρος ήταν ένας από εμάς". Τελικά, πόσο εύκολο είναι - όσο κι αν θέλουμε να διατηρούμε και να θρέφουμε την ψευδαίσθηση ότι ασφαλώς και είναι πανεύκολο για εμάς - να υπερασπιστούμε και να ταυτιστούμε με μία μετανάστρια, με μία καθαρίστρια, με μία γυναίκα η οποία (ευτυχώς, για εκείνην) δεν είναι μία από εμάς και η οποία θα κατέβαινε στους δρόμους εάν η επίθεση αυτή είχε γίνει εναντίον μας; Πόσο εύκολο είναι να αποδομήσουμε τον τρόπο συγκρότησής μας ως υποκειμένων μέσα από τέτοιου τύπου δίπολα και να κατορθώσουμε να ταυτιστούμε με ό,τι μας έχουν μάθει ότι πρέπει να λογίζεται και να αντιμετωπίζεται ως το Άλλο; Πόσο εύκολο είναι, εν τέλει, να μην ξεχνάμε και να μη συγχωρούμε τη στιγμή ακριβώς που ο καπιταλισμός, με στολή Αι-Βασίλη, απαιτεί και έχει ανάγκη να σταματήσουμε να θυμόμαστε και να αρχίσουμε να ξοδεύουμε;
Θα φανεί τις επόμενες μέρες στους δρόμους...

Περί εξέγερσης...(Ι)

 Επειδή ως γενιά πιαστήκαμε στον ύπνο, καλό είναι να ξεκινήσει κάποτε - έστω και τώρα - μία συζήτηση ουσιαστική περί εξέγερσης και άλλων τινών, αν θέλουμε να ξεφύγουμε από την παθητικότητα της ονείρωξης προς την ενεργητικότητα των ονείρων...

 Διότι, μάλλον η πραγματικότητα επιβεβαίωσε - έστω και παραφρασμένη - τη λαϊκή σοφία:

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ! 

Στη χώρα του υπαρκτού… σοσιαλισμού (ΙΙ)

(του ανταποκριτή μας από τα Εξάρχεια Marcel Proust)

Μπροστά στην εικόνα του τραμπούκου μπάτσου, αυτού του μάγκα με το δίκυκλο, που παρέσυρε και τραυμάτισε σοβαρά τρεις ανθρώπους, κατά τη διάρκεια της πορείας της Κυριακής, ένα χρόνο μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια, τα λόγια είναι περιττά…Και, η αποσιώπηση του συγκεκριμένου γεγονότος από τα Μ.Μ.Ε. σε συνδυασμό με την υπερπροβολή της απείρου κάλλους γελοιότητας του δήθεν τραυματισμού του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χ. Κίττα – για τον οποίο η ιατρική επιστήμη «αναγκάστηκε» να εφεύρει νέους ιατρικούς όρους και νέες παθολογικές διαταραχές (προληπτική εισαγωγή σε Μ.Ε.Θ., ήπια καρδιακή διαταραχή, ήπιες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κ.λπ. – ευτυχώς, που δεν τον εγχείρησαν προληπτικά, για να μας πείσουν ότι πρέπει να αρθεί το πανεπιστημιακό άσυλο), είναι ενδεικτικές του γενικότερου κλίματος που επικρατεί στους κόλπους της κοινωνίας. 
Η εικόνα των Εξαρχείων το βράδυ του Σαββάτου μιλούσε από μόνη της και προοιώνιζε, ως ένα βαθμό, τα όσα επρόκειτο να συμβούν την επόμενη ημέρα. Ολόκληρη η περιοχή ήταν αποκλεισμένη και αστυνομοκρατούμενη. Ο ξεκάθαρος πλέον στόχος του υπουργού να μας «προστατέψει» και να εξαλείψει κάθε μορφή αντίστασης και εξέγερσης μας υπενθυμίζεται εξάλλου καθημερινά με εφόδους σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και στέκια μεταναστών, με αθρόες προσαγωγές και συλλήψεις, με ξυλοδαρμούς και κάθε μορφής τραμπουκισμούς, με την de facto καταπάτηση του πανεπιστημιακού ασύλου και την κατάλυση των ατομικών μας ελευθεριών και δικαιωμάτων. Και, βέβαια, η κατάσταση συνεχίστηκε και σήμερα με τους μαζικούς ψεκασμούς, από τη μια, και με τον Πρύτανη του Ε.Μ.Π. να κάνει πλέον λόγο ανοιχτά για θέμα ασύλου, από την άλλη.
Η εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 ανέδειξε, με τον ευκρινέστερο, ίσως, τρόπο, την έλλειψη κουλτούρας και την αδυναμία αξιοποίησης μίας από τις συγκλονιστικότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας αυτής της χώρας, την ανικανότητα ενός ολόκληρου χώρου να εξαγάγει, έστω και κάποια, ουσιαστικά συμπεράσματα και να αφήσει το στίγμα της δικής του εξέγερσης, την ανεπάρκεια των υπαρχόντων μέσων και όπλων δράσης, το θλιβερό παράδοξο της τρομοκράτησης και της συντηρητικοποίησης μίας ολόκληρης κοινωνίας μετά τη δολοφονία ενός παιδιού από τη σφαίρα ενός φασιστοειδούς.
Για το λόγο αυτό, και η εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 κατέδειξε πως η εξέγερση δεν μπορεί να είναι «επετειακή» και προγραμματισμένη, πως δε διαφημίζεται και δεν οργανώνεται, πως έχει ως στόχο να ξαφνιάζει και να πιάνει στον ύπνο τις δυνάμεις καταστολής και τον κρατικό μηχανισμό και όχι να τους δίνει έναν ολόκληρο χρόνο να οργανωθούν, πως η εξέγερση αφορά το hic et nunc – το εδώ και τώρα – πως βρίσκεται σε κάθε στιγμή και αφορά την κάθε στιγμή, πως η δυναμική του ρομαντισμού και της φαντασίας της εξέγερσης μπορεί να αντιταχθεί στις σκληρότερες μορφές πειθάρχησης, ελέγχου και καταστολής.
Το σίγουρο είναι πως δε θα συγχωρήσουμε και δε ξεχάσουμε τη νύχτα της 06/12/2008, αλλά ούτε και τη νύχτα της 22/12/2008, ούτε τη νύχτα της 17/11/1985, ούτε το απόγευμα της 16/11/1980, ούτε τόσες άλλες ημέρες και νύχτες στυγνών δολοφονιών και ωμής κρατικής βίας. Η κάθε ημέρα και η κά-θε νύχτα ανήκει στον Αλέξη, στην Κωνσταντίνα, στο Μιχάλη, στη Σταματίνα, στον Ιάκωβο, σε κάθε εξεγερμένο και σε κάθε εξεγερμένη που δε τρομοκρατείται και εφευρίσκει διαρκώς νέα και αποτελεσματικότερα όπλα, νέες και αποτελεσματικότερες μορφές αντίστασης.

Ο Μίκης ξαναχτυπά...

Ο μέγας

Μίκης

ξαναχτύπησε...

(Βρείτε τις διαφορές μεταξύ των δύο φωτό και κερδίστε στον χριστουγεννιάτικο διαγωνισμό μας πολλά και πλούσια δώρα...)

   Για να μην παρεξηγηθούμε, ο άνθρωπος αυτός ήταν πάντα πολύ πιο μπροστά από τους επικριτές του και όντως εξέφραζε τη βούληση, το φρόνημα και την ψυχή της πλειονότητας του ελληνικού Λαού. Άλλωστε, η μεταπολιτευτική πορεία της πλειονότητας αυτού του λαού επιβεβαιώνει την ουσία του διλήμματος που έθεσε ο μέγας Μίκης:

"Καραμανλής ή Τάνκς" έψαλλε ο Μίκης

"Ν.Δ. ή ΠΑ.ΣΟ.Κ." απαντά χρόνια τώρα το κοινό, που στέκεται από κάτω, καθώς μπέρδεψε τον ήλιο της δικαιοσύνης με τον ήλιο τον πράσινο...

  Ίσως τώρα με τις επιστολές του προσπαθεί - όπως εξάλλου έκαναν και άλλοι που παρίσταναν τον Πλάτωνα λίγο πριν από αυτόν και έγραφαν επιστολές στο όνομά του - να μας ξαναδείξει το δρόμο...

Επιστολή 1:

"Λεβέντες μου σας καμαρώνω!

Είστε οι συνεχιστές του Κολοκοτρώνη, του Ανδρούτσου και του Άρη σε σύγχρονη εκδοχή.Και γι' αυτό η τελευταία ελπίδα του προδομένου λαού μας.

Με τη γενναία σας δημόσια αποκήρυξη μου, μου ανοίξατε τα μάτια.

Ομολογώ, έστω και καθυστερημένα, ότι υπήρξα ένας ελεεινός και σιχαμερός προδότης-συνεργάτης της χούντας και της αντιλαϊκής δεξιάς και τώρα μετανοιωμένος αποζητώ τη δίκαιη τιμωρία μου.

Το σπίτι μου βρίσκεται σε μικρή πάροδο της οδού Γαριβάλδη, στην Επιφανούς 1, και καθώς είμαι ξαπλωμένος έχω απέναντί μου την πλαγιά του Φιλοπάππου, απ' όπου σας είναι πανεύκολο να με κάψετε ζωντανό, για να με λυτρώσετε από τις τύψεις που με ζώνουν.

Προς τούτο, έχω ορθάνοιχτα τα παράθυρα μου για να σας διευκολύνω με κίνδυνο να πάθω γρίπη.

Όμως, ποιος λογαριάζει τέτοιες λεπτομέρειες όταν έχει να κάνει με terroristes-τιμωρούς όπως εσείς;

Je vous remercie

Υ.Γ. Καημένε Παπαδόπουλε, πού είσαι να καμαρώσεις τη σπορά σου..."

Και για τους δύσπιστους θυμίζουμε ότι μιλάμε πάντα με ντοκουμέντα...

Επιστολή 2:

«Αγαπητέ μου Αντώνη, Πανηγυρίζω κι εγώ μαζί σου την θριαμβευτική σου νίκη που ανοίγει μια νέα προοπτική για την Ελλάδα μας!

Με αγάπη δικός σου Μίκης Θεοδωράκης, 30.ΧΙ.09

  Η απάντηση σε αυτές τις επιστολές έχει δοθεί προ πολλού. Μάλλον δεν ακούστηκε καθαρά και γι' αυτό την επαναλαμβάνουμε:

ΔΕ ΜΑΣ ΧΕΖΕΙΣ, ΡΕ ΝΤΑΛΑΡΑ!

   

Η δυνατότητα επιβίωσης...

(Στην κ. Κική, γιατί το Ευαγγέλιό της ήταν η Ζωή...)

Όταν διακοπεί βίαια και απότομα η δυνατότητά μας να συνεχίσουμε αυτό που λέγεται ζωή, δηλαδή όταν διακοπεί το παιχνίδι μας με το θάνατο, τότε αντιλαμβανόμαστε εξίσου βίαια και απότομα ότι η μόνη πραγματική δυνατότητα επιβίωσης είναι η φιλία... Μόνο μέσω των ανθρώπινων δεσμών μπορούμε να σπάσουμε τα δεσμά του απάνθρωπου και να νικήσουμε το φόβο...

      "Αλλά σωπαίνω. Αισθάνομαι κάτι να πλησιάζει. Αλλοίμονο το αισθάνομαι να 'ναι φοβερό κι έτσι ανεξήγητα και σκοτεινά θα με χτυπήσει. Εύχομαι να 'ναι θάνατος κι όχι άλλο φοβερώτερο". 

                                                                                                                          Γ. Χειμωνάς

Στη χώρα του υπαρκτού Σοσιαλισμού (Ι)...

(του ανταποκριτή μας από την πορεία του Πολυτεχνείου Marcel Proust)


Όποιος συμμετείχε στην χθεσινή πορεία για τον εορτασμό της 36ης επετείου του Πολυτεχνείου, εντυπωσιάστηκε, αναμφίβολα, από δύο βασικά της χαρακτηριστικά.
Το πρώτο ήταν η συγκλονιστική συμμετοχή του κόσμου. Όσο κι αν προσπαθούν, εδώ και περίπου ενάμιση μήνα, οι "σοσιαλιστικές" πλέον - ναι, είναι γεγονός, η δεξιά έφυγε, το θέμα, βέβαια, είναι ποιος ακριβώς ήρθε - δυνάμεις καταστολής να μας τρομοκρατήσουν, με καθημερινές περιπολίες, με καθημερινές προσαγωγές, με καθημερινούς ξυλοδαρμούς, με την ποινικοποίηση μίας εκ των ιστορικότερων και ομορφότερων περιοχών της Αθήνας, δεν τα κατάφεραν. Ο κόσμος δε φοβήθηκε και δε δείλιασε, επέλεξε να τιμήσει την εξέγερση του Πολυτεχνείου και να δώσει ένα ιδιαίτερα δυναμικό παρόν, βροντοφώναξε πως η αλλαγή των κυβερνήσεων δε συνεπάγεται και αλλαγή των κυρίαρχων πολιτικών και πως τελικά η χούντα δεν τελείωσε το '73.



Και, το δεύτερο, εξίσου εντυπωσιακό, στοιχείο ήταν η απόλυτα "διακριτική" παρουσία των δυνάμεων καταστολής. Ακολουθώντας τις εντολές του υπεύθυνου για την προστασία των πολιτών - δε θέλουμε να φανταστούμε τι θα συμβεί την ημέρα που θα πάψει να μας προστατεύει - κ. Χρυσοχοίδη, δεν προκάλεσαν και δεν προέβησαν σε απρόκλητες επιθέσεις. Να υποθέσουμε ότι η μη διακριτική παρουσία τους θα συνίστατο στο να βρίσκονται μέσα στα blocks των διαδηλωτών; Και, οι απρόκλητες επιθέσεις θα συνίσταντο στο να πυροβολούν εν ψυχρώ και όσους/ες δεν κυκλοφορούν στην περιοχή των Εξάρχειων;



Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, ποια μπορεί να είναι η απάντησή μας; Πορείες σαν τη χθεσινή απέδειξαν ότι αυτό ήταν μόνο η αρχή. Ο κόσμος μπορεί και θέλει να απαντήσει δυναμικά, μπορεί και θέλει να ξεσηκωθεί, μπορεί και θέλει να εκδηλώσει την έντονη αντίθεσή του σε όσα τον πνίγουν. Μπορεί τα υποκείμενα και τα αντικείμενα, οι μορφές, τα όπλα της εξέγερσης να έχουν μετασχηματιστεί, υπάρχει, όμως, διαρκώς η δυνατότητα συγκρότησης νέων τρόπων και διόδων εξεγερτικής δράσης.

Και, για όλους αυτούς που νομίζουν ότι οι πράσινες/μπλε/κουστουμαρισμένες στολές τους - δε συγκαταλέγονται στις κατασταλτικές δυνάμεις μονάχα τα ένστολα τετράποδα που έχουν κατακλύσει τους δρόμους, υπάρχουν τετράποδα σε γραφεία με πολύ πιο ύπουλο και πολύ πιο επικίνδυνο ρόλο - θα μας κάνουν να σωπάσουμε, ας έχουν στο μυαλό τους ότι...

Το Όχι του '40...

Αν κάνουμε τον κόπο να θυμηθούμε την Ιστορία, τότε πρέπει απαραίτητα να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας το γεγονός ότι το ΌΧΙ του '40 το είπε πρώτα ένας φασίστας...

Μετά ακολούθησε σύσσωμος ο ελληνικός λαός...

Ας είμαστε, όμως, καχύποπτοι όταν έχουμε να κάνουμε με το σώμα. Σύσσωμος; Είναι τυχαία η εμφάνιση των μαυραγοριτών κατά την κατοχή; Είναι τυχαίο ότι ακολούθησε εμφύλιος;
Μόνο όταν αντιμετωπίζουμε την ιστορία υπό την προοπτική των μεγάλων ανδρών και των μεγάλων γεγονότων δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε τις ιδιαίτερες τάσεις και δυνάμεις που δρουν στο εσωτερικό των σωμάτων και των κοινωνιών και επαναπαυόμαστε στην ανάγνωση και τη θέα της δράσης των ηρώων.

Αν όμως δεν αντιμετωπίζουμε την ιστορία ως τη σκηνή εμφάνισης των κάθε λογής ηρώων, τότε ίσως δούμε ότι δυνατότητες για δράση πέρα και πάνω από ηρωισμούς έχουμε καθημερινά. Δεν αρκεί ένα ΌΧΙ ειπωμένο από έναν φασίστα το 1940, για να μας απαλλάξει μια για πάντα από τον φασισμό, διότι η ιστορία συνεχίζεται. Το ίδιο και οι κίνδυνοί της...

Αλήθεια, αντί να εορτάζουμε το ΌΧΙ στον φασισμό με φασιστικό τρόπο, δεν έχουμε κάτι καλύτερο να κάνουμε;

Περί εκλογών (ΙΙ)...

Για όσους ακόμα πιστεύουν ότι ο διάλογος είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας και ότι σε λίγες ημέρες θα έχουμε τη γιορτή της, διότι θα εκφράσει ο λαός ελεύθερα τη γνώμη του, ας τολμήσουμε να σκεφθούμε πάνω στη "γλώσσα", στη "λογική", στη "συνείδηση" και στην "επικοινωνία", δηλαδή, σε όλες τις αρετές που ισχυρίζεται ότι διαθέτει ο homo sapiens και τις οποίες ισχυρίζεται ότι προάγει η αστική δημοκρατία λειτουργώντας μέσω της δυναμικής τους...

Ας θυμηθούμε - για άλλη μία φορά - τον Nietzsche: 

"η συνείδηση γενικά αναπτύχθηκε μόνο κάτω από την πίεση της ανάγκης για επικοινωνία. (...) η συνειδητή σκέψη παίρνει τη μορφή λέξεων, δηλαδή σημείων επικοινωνίας, και το γεγονός αυτό αποκαλύπτει την καταγωγή της συνείδησης. Με λίγα λόγια, η ανάπτυξη της γλώσσας και η ανάπτυξη της συνείδησης (όχι του λογικού, αλλά του τρόπου με τον οποίο γίνεται συνειδητό το λογικό) πάνε χέρι-χέρι. Η συνειδητοποίηση των αισθητηριακών μας εντυπώσεών μας, η ικανότητα μας να τις σταθεροποιούμε και να τις βγάζουμε έξω από μας, μεγαλώναν σε αναλογία με την ανάγκη μας να τις ανακοινώσουμε σε άλλους μέσω σημείων". {1}.

Επειδή, λοιπόν, η σύγχρονη αστική δημοκρατία έχει κατανοήσει ότι δε λειτουργεί μέσω διαλόγου, αλλά μέσω του κώδικα της επικοινωνίας και του θεάματος, καλό είναι, αν θέλουμε, να πλησιάσουμε όσο γίνεται πιο κοντά σε αυτό που θέλουν να μας πουν να μη δίνουμε σημασία στο στημένο πλαίσιο διαλόγου (debate) μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, αλλά στον κώδικα επικοινωνίας (διαφημίσεις) των κομμάτων...

Τι σημεία επικοινωνίας μας εκπέμπουν; Αν δούμε προσεκτικά τη διαφήμιση της ΝΔ, θα καταλάβουμε ότι χρειαζόμαστε έναν Ηγέτη. Αν ακολούθως δούμε εξίσου προσεκτικά τη διαφήμιση του ΠΑΣΟΚ, θα καταλάβουμε ότι χρειαζόμαστε ένα Κράτος. Αν τώρα αποφασίσουμε να τα συνδυάσουμε, για να μην μείνει κανείς παραπονεμένος και για να είμαστε σίγουρα με τον νικητή, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι αυτό που μας προτείνεται ως λύση έχει ένα όνομα βαρύ σαν ιστορία:

Εθνικο-σοσιαλισμός!

Γιατί όχι; Έχει να προτείνει κανείς κάτι καλύτερο; Έχει επινοήσει κανείς καινούργια σημεία επικοινωνίας;

Αν όχι, τουλάχιστον ας αντιστρέψει τα ήδη υπάρχοντα. Όπως έλεγε και ο Μάο, "αφήστε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν" (έστω και στον ίδιο φάκελο, έστω και στην ίδια κάλπη)

{1}.Nietzsche F., Η Χαρούμενη Γνώση, παρ. 354, μτφρ. Λ. Τρουλινού, (Εξάντας, 1996). 

Περί εκλογών...

Επειδή μάλλον θα έχουμε σοσιαλισμό πρίν τις 18 Οκτωβρίου, είμαστε αναγκασμένοι να προχωρήσουμε σε ένα σύντομο όσο και εν θερμώ σχόλιο σχετικά με τη διενέργεια των εθνικών εκλογών. Σας θυμίζει τίποτα η παρακάτω φωτογραφία;

Είναι ένας τσοπάνης που καθοδηγεί τα πρόβατα του όχι με τσοπανόσκυλα, αλλά χάρη στη δύναμη μιας φωτογραφίας ενός λύκου...Νομίζουμε ότι δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς μας. Είναι κάτι που το έχουμε συνηθίσει. Απλώς, η διαφορά είναι ότι ο δυτικός άνθρωπός σε σχέση με το πρόβατο διαλέγει τη φωτογραφία του λύκου που του αρέσει, δίχως μάλιστα να έχει και κάποιο κόστος, όπως συμβαίνει αλλού - εκεί που με τη βοήθεια των όπλων μας - προσπαθούν να μας αντιγράψουν. 

Όμως, όπως λέει και ο ποιητής του δυτικού πολιτισμού, ο οποίος έχει βαρεθεί από την επανάληψη του ίδιου έργου, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά...

Ή με πιο "φιλοσοφικούς" όρους: "Ο κοινοβουλευτισμός - δηλαδή η δημόσια άδεια να διαλέγουμε ανάμεσα σε πέντε βασικές πολιτικές γνώμες - κολακεύει πολλούς από εκείνους που θα ήθελαν να φαίνονται ανεξάρτητοι και αγωνιζόμενοι υπέρ των δικών τους γνωμών. Τελικά, όμως, δεν έχει σημασία αν υποχρεώνεται η αγέλη να έχει μία γνώμη ή αν τις επιτρέπεται να έχει πέντε. Όποιος δε συμμερίζεται καμία από τις πέντε γνώμες και στέκει απόμερα έχει πάντα εναντίον του όλη την αγέλη". {1}

Δεν υποστηρίζουμε τον ατομικισμό ως λύση (αυτή είναι μία βαθιά συντηρητική ανάγνωση του Nietzsche, δηλαδή, η πλέον εύκολη και βιαστική ανάγνωση του Nietzsche), απλώς δεν υποστηρίζουμε ότι τα συλλογικά υποκείμενα αμφισβήτησης και αντι-γραφής μπορούν να προκύψουν μέσα από διαδικασίες πίσω από το παραβάν οι οποίες βασίζονται σε μία λογική αντιπροσώπευσης και επιβεβαίωσης μιας εδραιωμένης ταυτότητας και υποκειμενικότητας - όπως του πολίτη ή του στρατευμένου ιδεολόγου.

Μάλλον, το "συγχρόνως πολιτικό, ηθικό, κοινωνικό και φιλοσοφικό πρόβλημα που τίθεται σε μας σήμερα δεν είναι να προσπαθήσουμε να ελευθερώσουμε το άτομο από το κράτος και τους θεσμούς του, αλλά να ελευθερωθούμε εμείς από το κράτος και από τον τύπο εξατομίκευσης που συνδέεται με αυτό. Πρέπει να προωθήσουμε νέες μορφές υποκειμενικότητας απορρίπτοντας τον τύπο ατομικότητας που μας επιβλήθηκε εδώ και πολλούς αιώνες". {2}

Μεταφράζουμε: το θέμα δεν είναι να ελευθερωθεί ένα πρόβατο από το κοπάδι, αλλά να ελευθερωθεί το κοπάδι από την προβιά που του έχει φορεθεί, για να συμπεριφέρεται ως πρόβατο.  

Ας το προσπαθήσουμε, επινοώντας και κανενάν τρόπο πιο αποτελεσματικό από αυτόν που μας φόρεσαν!

{1}.Nietzsche F., Η Χαρούμενη Γνώση, παρ. 174, μτφρ. Λ. Τρουλινού, (Εξάντας, 1996). 

{2}. Foucault M., Δύο Δοκίμια για το Υποκείμενο και την Εξουσία, μτφρ. Λ. Τρουλινού, στο Η μικροφυσική της εξουσίας, (Ύψιλον, 1991), σ. 86.

Στη χώρα του υπαρκτού σουρρεαλισμού (ΙΙ)...

(του ανταποκριτή μας από τις στάχτες Marcel Proust)

Τι μπορεί να πει, άραγε, κανείς μπροστά στο θέαμα της πύρινης κόλασης που βιώνει η Αττική για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα; Οδύνη για την ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή, τρόμος για το ζοφερότατο μέλλον που μας επιφυλάσσεται, οργή για ένα Κράτος το οποίο απλώς παρακολουθεί τα γεγονότα, αδυνατεί να συντονίσει και να οργανώσει την αντιμετώπιση μίας ακόμη κρίσης και θεωρεί ότι ο κυριότερος ένοχος είναι και πάλι ο "στρατηγός άνεμος" - τιμή και δόξα στο Βύρωνα Πολύδωρα που πριν από δύο χρόνια, σαν άλλος επιθεωρητής Κλουζώ, είχε ανακαλύψει τον εμπρηστή της γης της Ηλείας. Ευτυχώς, τουλάχιστον, αυτή τη φορά οι κουκουνάρες την γλίτωσαν...

Μέσα σε αυτό το θέατρο του παραλόγου, τι μπορεί να πει, άραγε, κανείς από τη μία πλευρά μπροστά στο θέαμα των άρτια εξοπλισμένων και οπλισμένων δυνάμεων καταστολής - διότι είναι ευρέως γνωστό το πόσο επικίνδυνοι είναι οι φοιτητές και οι λοιπές αγωνιζόμενες κοινωνικές δυνάμεις - και από την άλλη μπροστά στο θέαμα των ελλιπώς εξοπλισμένων πυροσβεστών - μήπως, τελικά, τα κάθε είδους μαντηλάκια είναι αποτελεσματικότερα από τις αντιασφυξιογόνες μάσκες και δεν το γνωρίζαμε;

Τι μπορεί να πει, άραγε, κανείς για ένα Κράτος που πριν από μερικούς μήνες αποφάσισε να προμηθευτεί υδροφόρα οχήματα για την αντιμετώπιση των διαδηλωτών, αλλά όχι για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών;

Τι μπορεί να πει, άραγε, κανείς για την τραγική ολιγωρία, την παροιμιώδη ανικανότητα και, εν τέλει, τη χαρακτηριστική αδιαφορία ενός Κράτους που δεν μπόρεσε να ελέγξει μία πυρκαγιά που ξεκίνησε για προφανέστατους λόγους από το Γραμματικό και που, αν δεν είχαμε την τραγική ...τύχη η Αθήνα - σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαικές πόλεις - να έχει καταντήσει, ή, ορθότερα, να την έχουμε καταντήσει, μία τσιμεντούπολη με ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου, η φωτιά θα κατόρθωνε να φτάσει στο Σύνταγμα;

Μπροστά σε τέτοιες εικόνες, τα όποια λόγια, μάλλον, περιττεύουν...

Το μόνο που απομένει είναι η δράση (αν και ποιος ξέρει, μπορεί το ελληνικό αστικό κράτος να καεί από μόνο του)...

Φωτιά στα μπαντζάκια μας...

Σε μία χώρα όπου έχουμε μάθει όχι να κοιτάμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος, αλλά να κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη (κατά προτίμηση τον καθρέφτη του Cayenne) και να καίμε το δάσος, το μόνο επίκαιρο σχόλιο που περιγράφει την κωμικοτραγική κατάσταση είναι το εξής...

Πριν βιαστεί κανείς να μας κατηγορήσει για μαύρο χιούμορ, ας σκεφτεί πρώτα ο καθένας μας τις ευθύνες του...



Ας κοιτάξουμε προσεκτικά το μπουκαλάκι σύμβολο του αμερικάνικου τρόπου ζωής - το μπουκαλάκι της Coca-Cola - το οποίο ως Νεοέλληνες διστάζουμε να βάλουμε στον κώλο του, αλλά δεν έχουμε κανένα πρόβλημα όχι μόνο να το βάζουμε στο στόμα μας μα και καταμεσίς του δάσους (π.χ. στο όρος Μαίναλο πριν από λίγες μέρες...)

Στη χώρα του υπαρκτού σουρρεαλισμού...

Είχαμε σκοπό να αφοσιωθούμε με συνέπεια και επιμέλεια στις απαιτήσεις της θερινής ραστώνης... Επειδη, όμως, η χώρα διάγει στιγμές απείρου επαναστατικού κάλλους, έστω και σουρρεαλιστικού, δεν πρέπει να λείψει κανείς...
Ο Κώστας Γαβράς ζώντας τόσα χρόνια στο Παρίσι έχει πέσει θύμα της προπαγάνδας των κουτόφραγκων, οι οποίοι προσπαθούν να πείσουν ολάκερο τον κόσμο ότι η Πόλη του Φωτός είναι η γενέτειρα του σουρρεαλισμού. Ενδεχομένως να είναι έτσι τα πράγματα. Εντούτοις, επειδή σημασία έχει η πράξη και όχι η θεωρία, καλό είναι να θυμίσουμε ότι η Ελλάδα αναδεικνύεται σε χώρα όπου ο σουρρεαλισμός γίνεται πράξη. Ο Γαβράς μάλλον θα το έχει καταλάβει τώρα...


(Marcel Duchamp, Reproduction of L.H.O.O.Q.)

Σύμφωνα με δημοσίευμα, ο διευθυντής του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, ο καθηγητής που αποφάσισε να λογοκρίνει τον Γαβρά, βραβεύτηκε με το "Αργυρό Μετάλλιο της Βουλής", για την προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό...

Θεωρούμε χρέος κάθε σκεπτόμενου πολίτη να καταγγείλει το γεγονός. Ο κ. Παντερμαλής, ο νέος Μεγάλος Ιεροεξεταστής, μετά από ό,τι έχει κάνει δεν μπορεί να αδικείται τόσο κατάφωρα από την ίδια τη Βουλή των Ελλήνων.

Εμείς το μόνο που έχουμε να πούμε είναι ότι θα είναι για πάντα...

ΧΡΥΣΟΣ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ!

Μάρμαρα και Μαρμαρωμένος Βασιλιάς...

"Εδώ παραμονεύει πάντα ένας κίνδυνος: τελικά κάποια στιγμή κάθετι παλαιό και περασμένο, αν δεν έχει ακόμα χαθεί εντελώς από τον ορίζοντα, λογίζεται αδιακρίτως ως εξίσου σεβάσμιο με κάθε άλλο, ενώ οτιδήποτε δεν πλησιάζει με σεβασμό αυτό το παλαιό, οτιδήποτε δηλ. είναι νέο και αναπτύσσεται τώρα, απορρίπτεται και αντιμετωπίζεται εχθρικά" {1}.

Είναι δύσκολο να μην αναγνωρίσει κανείς στα παραπάνω λόγια του Nietzsche, την κυρίαρχη αντίληψη για την ιστορία στην Ελλάδα. Αντίληψη η οποία εξυπηρετεί την παθιασμένη ενασχόληση των ελλήνων με οτιδήποτε "ελληνικό" και η οποία κρύβει επιμελώς τη σχιζοφρένεια που τη διέπει. Μέσω της ιστορίας αταξιδεύουμε από τα "μάρμαρα" στον "μαρμαρωμένο βασιλιά" και τούμπαλιν.

(Κωνστντίνος Παλαιολόγος)

Τα πάντα όλα...

Σε μία περίοδο όπου πολλοί προσπαθούν να πουλήσουν "ελληνικό πολιτισμό" με πρόσχημα τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, το μόνο που αποδεικνύεται είναι ότι λείπει η πρώτη ύλη: η σκέψη.

Αναρωτιέται κανείς, άραγε, γιατί την ώρα που υστερικά φωνάζουμε να επιστρέψουν τα "μάρμαρα" το ίδιο και περισσότερο υστερικά φωνάζουμε να φύγουν οι μετανάστες και οι ξένοι;

(Βρετανικό Μουσείο)

Αναρωτιέται κανείς, άραγε, γιατί παρουσιάζεται μία συστροφή - ομόλογη και ομόρροπη και στις δύο περιπτώσεις - προς το εσωτερικό; Γιατί το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να προστατεύσουμε την "ελληνικότητά" μας, μέσω τίτλων ιδιοκτησίας; Αναρωτιέται, κανείς, άραγε, γιατί το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να κοιταζόμαστε ναρκισσιστικά στον καθρέφτη, και σαν συνεπείς μικροαστοί να μην ενδιαφερόμαστε να συναπαντήσουμε τον Άλλο παρά μόνο για να νιώσουμε ανώτεροι (γιατί άραγε ξένοι είναι μόνο οι μη Δυτικοί; γιατί πολεμάμε κάθετι διαφορετικό μόνο όταν προέρχεται από "τριτοκοσμική" χώρα); Δίχως να ενδιαφερόμαστε για την ιστορία μας, όταν κινδυνεύουμε να δούμε κάτι που δε μας αρέσει, όπως η παρακάτω πανοραμική θέα της πανέμορφης πόλης μας;

Γιατί, αν σκεφτόμασταν, ίσως συνειδητοποιούσαμε ότι ξένοι δούλοι έχτισαν τον Παρθενώνα, ξένοι δου..., συγγνώμη εργάτες, έχτισαν το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης...Βέβαια, δεν έγραψε τα ονόματά των πρώτων ο χρυσός αιώνας, - τουλάχιστον τους απαθανάτισε μέσω της τέχνης του -

(Αιθίοπας Σκλάβος τιθασσεύει άλογο, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας)

ενώ δεν πρόκειται να τους γράψει πουθενά αλλού παρά στα παλιά του τα παπούτσια ο σύγχρονος νεοελληνικός πολιτισμός...

Απ' ό,τι φαίνεται η ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους περιορίζεται στην πρακτική της εκμετάλλευσης. Κάτι είναι και αυτό...

{1}. Fr. Nietzsche, Ιστορία και Ζωή, μτφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, (Γνώση, 1993), σ. 37.

Αναζητώντας τη χαμένη ισονομία…

(του έγκλειστου ανταποκριτή μας Marcel Proust)

Σύμφωνα με δημοσίευμα, μετά τον διευθυντή των φυλακών Αγίας Λάρισας, τέθηκε σε διαθεσιμότητα και ο αρχιφύλακας των φυλακών Αλικαρνασσού. Και, οι δύο φέρονται να είχαν συνεννοήσεις με τον Παναγιώτη Βλαστό και άλλους που συμμετείχαν στην υπόθεση της απαγωγής του εφοπλιστή Παναγόπουλου.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι η πολιτεία και οι πάσης φύσεως εξουσιαστικοί μηχανισμοί σπεύδουν να λάβουν άμεσα και αυστηρότατα μέτρα κάθε φορά που απειλούνται υψηλά ιστάμενα πρόσωπα – απολύτως συμβατά με τη δομή και τις λειτουργίες τους, αλλά και απολύτως απαραίτητα – αλλά αδιαφορούν χαρακτηριστικά και επανειλημμένα, όταν κρατούμενοι στις φυλακές όλης της χώρας υψώνουν συχνότατα το ανάστημά τους και ενώνουν τις φωνές τους – με τελευταίο παράδειγμα τους κρατούμενους στις φυλακές Ναυπλίου – αξιώνοντας αξιοπρεπέστερες και πιο ανθρώπινες συνθήκες κράτησης και διαβίωσης.

Τα όποια σχόλια περιττεύουν… 

(F. Goya, Εσωτερικό Φυλακής, c. 1810-14)

Ή μάλλον, σχόλια σαν του Deleuze κάθε άλλο παρά περιττά αποδεικνύονται: «Ο νόμος διαχειρίζεται τις ανομίες: ορισμένες τις επιτρέπει, τις καθιστά δυνατές ή τις επινοεί ως προνόμια της κυρίαρχης τάξης, κάποιες άλλες τις ανέχεται εν είδει αποζημίωσης προς τις κυριαρχούμενες τάξεις ή τις θέτει στην υπηρεσία της κυρίαρχης τάξης και τέλος απαγορεύει τις υπόλοιπες, τις απομονώνει και τις αντιμετωπίζει τόσο ως αντικείμενο όσο και ως εργαλείο κυριαρχίας». {1}


{1}. G. Deleuze, Foucault, μτφρ. Τ. Μπέτζελος, (Πλέθρον, 2005), σ. 61.

Επ' αφορμή του θανάτου του Michael Jackson...

Με πρόσχημα την επικαιρότητα κάνουμε ένα άνοιγμα σε πιο εμπορικά θέματα, διότι στη ζωή δεν είναι όλα άσπρο- μαύρο...

Ο Michael Jackson δεν το κατάλαβε παρά τα όσα έλεγε...

Ε, ας μη τα βάψουμε μαύρα...

Καλύτερα, να κάνουμε το σώμα μας όπλο αποδόμησης απέναντι στα επιβεβλημένα δίπολα του πολιτισμού μας (λευκός-μαυρος, υγιής-ασθενής, ετεροφυλόφιλος-ομοφυλόφιλος κ.ο.κ.), παρά μήτρα επιβεβαιώσης τους...

Αυτός είναι και ο στόχος κάθε γενεαλογικής έρευνας, η οποία, κατά τον Foucault, δεν είναι ούτε άσπρη ούτε μαύρη, αλλά γκρίζα και "εγκαθίσταται στο σημείο όπου το σώμα και η ιστορία συναρθρώνονται. Αποστολή της είναι να δείξει το κατάστικτο από τα αποτυπώματα της ιστορίας σώμα, να δείξει την ιστορία καθώς συντρίβει το σώμα." {1}

Τα δικά μας σώματα ποια ιστορία έχουν; Ποιες δυνάμεις επιχειρούν να τα συνθλίψουν;

(Study after Velazquez's Portrait of Pope Innocent X 1953
Francis Bacon)

{1}. M. Foucault, Nietzsche, Γενεαλογία, Ιστορία, μτφρ. Δ. Γκινοσάτης, (Πλέθρον, 2004), σ.57

Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (III) . . .

(Του συνεργάτη μας Marcel Proust, ο οποίος αναζητά – απεγνωσμένα – τη χαμένη πατρίδα…)

Λίγες ημέρες μετά τις Ευρωεκλογές, τι συμπεράσματα μπορούμε, άραγε, να εξάγουμε;

Ποιο, εν τέλει, αποτελεί το κρισιμότερο ζήτημα και το ουσιαστικότερο πρόβλημα; Τα υψηλότατα ποσοστά αποχής – που προβληματίζουν όσους και όσες εξακολουθούν να πιστεύουν στην αυταπάτη της εκλογικής διαδικασίας και στην ψευδαίσθηση δημοκρατίας που προσπαθούν να μας πείσουν ότι συνεπάγεται – η εξαιρετικά ανησυχητική άνοδος της ακροδεξιάς, ή η, εξίσου ανησυχητική, πτώση της αριστεράς;

Εν μέσω μίας δεινότατης, χρηματοπιστωτικής – και, όχι μόνο – κρίσης της οποίας οι πολυποίκιλες, δυσμενέστατες επιπτώσεις έχουν ήδη γίνει αισθητές στην πλειοψηφία των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, γιατί ο κόσμος ψάχνει να βρει ασφάλεια και σιγουριά στα προπύργια του ακραίου συντηρητισμού; Γιατί το μοναδικό πρόβλημα καθίσταται ο Άλλος; Γιατί η λύση αναζητείται στο στιγματισμό, την απομόνωση, και την περιθωριοποίηση; Γιατί ικανοποιείται το κοινό αίσθημα και εφησυχάζονται όλοι του οι φόβοι με τη δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης για τους μετανάστες;

Γιατί γίνονται εχθροί αυτοί που δε μπορέσαμε να κάνουμε συνοδοιπόρους μας στην εξέγερση; 

Γιατί η αντίστασή μας δεν μπορεί να εστιάσει στους πραγματικούς υπαιτίους οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται αλλού από εκεί που φανταζόμαστε, («ο μεγαλύτερος εχθρός, ο στρατηγικός αντίπαλος είναι ο φασισμός. Και όχι μόνο ο ιστορικός φασισμός, ο φασισμός του Hitler και του Mussolini – ο οποίος ήταν ικανός να κινήσει και να χρησιμοποιήσει την επιθυμία των μαζών τόσο αποτελεσματικά – αλλά επίσης ο φασισμός εντός όλων μας, στα κεφάλια μας και στην καθημερινή μας συμπεριφορά, ο φασισμός που μας παρακινεί να αγαπάμε την εξουσία, να επιθυμούμε αυτό ακριβώς που μας κυριαρχεί και μας εκμεταλλεύεται») {1}

 και όχι μόνο στους πλέον προφανείς; 

Γιατί, σε τελική ανάλυση, αδυνατούμε να συνειδητοποιούμε ότι, μέσα στο δαιδαλώδες πλέγμα των κυρίαρχων εξουσιαστικών σχέσεων, είμαστε όλοι και όλες μετανάστες σε μια πατρίδα, τη γη;

{1}. M. Foucault, Preface to Anti-Oedipus.

Μήπως ξεχάσαμε κάτι;

Τελικά, μήπως ο Δεκέμβρης έχει ανοιχτούς κάποιους λογαριασμούς; Μήπως αφήσαμε κάποιους όχι ''συντρόφους'' - γιατί οι συντροφοι γνωρίζονται στα δύσκολα - αλλά συνανθρώπους μας, πίσω μας; Μήπως είναι οι ίδιοι που ήταν μόνοι τους και πριν το Δεκέμβρη;

Θυμάται, άραγε, κανείς ότι πριν αντιληφθεί η αγνή και πάνσεπτη νεολαία ότι οι δρόμοι δεν ανήκουν αποκλειστικά στα αυτοκίνητα και δη τα Cayenne αλλά και στους πεζούς, υπήρξαν κάποιοι συνάνθρωποί μας που προσπάθησαν να δείξουν το δρόμο...

Αντί, όμως, ο Δεκέμβρης να συνδεθεί με αυτούς τους ανθρώπους, των οποίων η εξέγερση και ο αγώνας δεν είναι και τόσο μακριά από τον αγώνα της υπόλοιπης κοινωνίας, όπως μας θυμίζει και ο Foucault: "Αν υπάρχει κάποιο συνολικό επίμαχο πολιτικό ζήτημα σχετικό με τη φυλακή, αυτό δεν είναι αν αυτή θα είναι σωφρονιστική ή όχι. Αν οι δικαστές, οι ψυχίατροι ή οι κοινωνιολόγοι θα ασκούν σ' αυτήν μεγαλύτερη εξουσία από τους διοικητές ή τους επιτηρητές. Σε τελευταία ανάλυση, το ζήτημα δεν συνίσταται καν σαν εναλλακτική πρόταση: φυλακή ή κάτι άλλο από τη φυλακή. Το πρόβλημα τούτη τη στιγμή είναι μάλλον η ραγδαία άνοδος αυτών των συστημάτων ομαλοποίησης, καθώς και η όλη έκταση των συνεπειών της εξουσίας που συνεπάγονται, ενώ καθιερώνονται νέες αντικειμενικές πραγματικότητες" {1}, προτίμησε τον αυτοθαυμασμό και τα χριστουγεννιάτικα ψώνια...
Αυτές τις νέες αντικειμενικές πραγματικότητες, αυτές τις νέες μορφές φασισμού δεν μπόρεσε να αναδείξει ο Δεκέμβρης, διότι δεν τις πήρε καν μυρωδιά...
Διότι είναι φασισμός όχι μόνο από την πλευρά της εξουσίας, αλλά και από την πλευρά της αντίστασης το γεγονός ότι άνθρωποι που βρέθηκαν στο δρόμο του Δεκέμβρη βρίσκονται ακόμα προφυλακισμένοι και δίχως την έμπρακτη συμπαράσταση όσων πίνουν νερό στο όνομα του ''Δεκέμβρη''...
Διότι είναι φασισμός - όχι τόσο από την πλευρά του κράτους - αλλά από την πλευρά όλων εκείνων που βγαίνουν στο δρόμο για τον Αλέξη (τον Έλληνα, το μαθητή, το παιδί της διπλανής πόρτας, το είδωλό μας στον καθρέφτη σε τελική ανάλυση...) αλλά δεν λένε κάν μία κουβέντα για την Κωνσταντίνα Κούνεβα, την Κατερίνα Γκουλιώνη, και κάθε φυλακισμένο που κάνει το σώμα του όπλο, όπως το έκανε και το Νοέμβρη, αλλά εμείς κοιμόμασταν...
Εν τέλει, ο Δεκέμβρης αφορά την νεοελληνική νεολαία και μόνο αυτή; Οι νεοέλληνες όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον Ξένο τι κάνουν; Κλείνουν τα μάτια; Ή ακόμα χειρότερα, βαυκαλίζονται ότι έδειξαν πάλι το δρόμο και στον υπόλοιπο κόσμο;
Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν νέοι που μιλούν για το πρόβλημα του εκφασισμού τηw νεολληνικής κοινωνίας, όπως ο Γιώργος Λάνθιμος που βραβεύθηκε στις Κάννες για την ταινία του...
Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν νέοι που δείχνουν ότι δεν έχουν μόνο τα αυτιά τοίχους, αλλά και οι τοίχοι έχουν αυτιά:

{1}. Foucault M., Επιτήρηση και Τιμωρία: Η Γέννηση της Φυλακής, σ. 407.

Πίσω από την προφάνεια του τηλεοπτικού ορίζοντα…

Βραδιά Champions League η σημερινή! Βραδιά που πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια τηλεθεατές θα καρφωθούν μπροστά στον τηλεοπτικό τους δέκτη, για να απολαύσουν το θέαμα που καλούνται να προσφέρουν οι αστέρες της Barcelona και της Manchester United. Πόσοι, όμως, θα αναρωτηθούν τι κρύβεται πίσω από το ποδοσφαιρικό θέαμα, τι κρύβεται πίσω και πέρα από τις τέσσερις γραμμές του γηπέδου; Τι κρύβεται πίσω από έναν αγώνα μεταξύ μιας από τις πλουσιότερες ομάδες του πλανήτη (Manchester United) απέναντι σε εκείνη που για περισσότερο από έναν αιώνα αρνήθηκε να βάλει χορηγό στη φανέλα της (Barcelona); 

Είναι, άραγε, το ποδόσφαιρο – αυτή η τόσο κερδοφόρα και καλά οργανωμένη επιχείρηση – εντός των σύγχρονων κοινωνιών ένα απλό άθλημα, ένα αθώο παιχνίδι, το οποίο περιφρονείται από τους διανοούμενους και αγκαλιάζεται από τις μάζες; 

Ή μήπως συμβαίνει το ποδόσφαιρο, ως κοινωνικό φαινόμενο να αντανακλά βαθύτερες κοινωνικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε τομείς που αγκαλιάζουν οι διανοούμενοι και οι οποίοι περιφρονούν τις μάζες; Σκεφτόμαστε, άραγε, γιατί το ποδόσφαιρό έχει γίνει την τελευταία δεκαετία, ένα παιχνίδι όπου το κρίνουν οι παίκτες του κέντρου και μάλιστα, οι πιο εργατικοί και πειθαρχημένοι από αυτούς, ήτοι τα «αμυντικά χαφ»; Σκεφτόμαστε, άραγε, γιατί το ποδόσφαιρο έχει γίνει ένα παιχνίδι όπου οι παίκτες που ξεσηκώνουν την εξέδρα για τις αμιγώς ποδοσφαιρικές τους ικανότητες σπανίζουν; Αναρωτιόμαστε, για την ανθρωπογεωγραφία αυτής της εξέδρας; Για την εξαφάνιση των λαϊκών στρωμάτων και την προσέλκυση των μεσοαστικών; Για την εξαφάνιση του ίδιου του κοινού από τις κερκίδες και τον πολλαπλασιασμό του κοινού στον καναπέ; Για τα μέτρα πειθάρχησης και ελέγχου των μαζών που κρύβονται πίσω από ό,τι καλείται «καταπολέμηση της βίας»; Για την μανία με τον πρωταθλητισμό σε μία πλήρως ιατρικοποιημένη κοινωνία;

Με τα ερωτήματα αυτά – και πολλά άλλα που θα μπορούσε να θέσει κανείς – δεν τα βάζουμε με το ποδόσφαιρο. Δεν στρεφόμαστε εναντίον του. Στρεφόμαστε εναντίον της προφάνειας που το καλύπτει. Μήπως, τελικά, το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι; Μήπως, εν τέλει, η φράση «ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής» έχει περισσότερες ερμηνείες από όσες νομίζουμε; Μήπως πρέπει να το φιλοσοφήσουμε λίγο παραπάνω ακολουθώντας το παράδειγμα των Monty Python;

Μήπως πρέπει να ξαναμάθουμε το παιχνίδι;

Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (II) . . .

Του ανταποκριτή μας από τα Εξάρχεια, Marcel Proust (ο οποίος άρτι αφιχθείς από τη Μόσχα έφερε έναν αέρα ρομαντισμού και έρωτα...Αντι-γράφουμε ελπίζοντας ότι του τον προκάλεσαν οι ρωσίδες και όχι ο Sakis...)

Μέσα στη σαρωτική δίνη του χαμένου χρόνου της μονότονης και μελαγχολικής μας καθημερινότητας, είναι καταπληκτικό να μπορούμε ακόμη να ανακαλύπτουμε καινούργια ερεθίσματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να επανακτήσουμε και να επανασυγκροτήσουμε – έστω και για κάποιες λίγες στιγμές – το χαμένο αυτό χρόνο…
Μία τέτοια ευκαιρία προσφέρει αναμφίβολα και η παράσταση Σονέτα, που ανεβαίνει από τις 14/05 μέχρι τις 06/06 στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης, στα Εξάρχεια. 

Είκοσι εννέα σονέτα του William Shakespeare, τα οποία μέσα από την έξοχη μετάφραση του Διονύση Καψάλη και τη συγκλονιστική ερμηνεία των δύο πρωταγωνιστών, Μαρίας Κίτσου και Μάνου Καρατζογιάννη, μας υπενθυμίζουν ότι «μόνος γίνεσαι κανένας», και μας καλούν να αναρωτηθούμε «τι μπορεί να σημαίνει για έναν άνθρωπο – πέρα από ηλικία και φύλο – η ανάγκη να αγαπήσει, να αγαπηθεί, να δημιουργήσει μέσα από τον έρωτα και μέσα από αυτόν να νικήσει τους φόβους του»;

Άλλωστε, με όποια μορφή κι αν παρουσιάζεται κι όποιο κι αν είναι το αντικείμενό του, ο έρωτας δεν είναι αυτός που, τελικά, κινεί τα πάντα, που μας παρασύρει στις πιο ρομαντικές αυταπάτες, που μας ωθεί στις πιο παράτολμες και εξεγερτικές πράξεις, που εμφυσά πνοή στα πιο τρελά και δημιουργικά μας όνειρα, που προσδίδει ουσία και νόημα σε ό,τι φαντάζει – και, ίσως, πράγματι, να είναι – ασύλληπτο και ακατάληπτο;

(Ciphers & Constellations in Love with a Woman, Joan Miro, 1941).

Και, για να δανειστούμε και τους στίχους του ποιητή:
Είχα κλείσει τα μάτια
για ν’ ατενίζω το φως.

Τυφλός.
Είχα κάψει τη φλόγα
για ν’ αναπνέω.

Τις νύχτες
αφουγκραζόμουν τους θρόους της σιγής
κι η ανάσα του χαμόγελου 
δε γνώριζε τη μετάνοια.

Να δακρύζω
πάνω στα διάφανα χέρια μου 
από μια διάφανη χαρά 
που δεν επιθυμεί.

Όχι θωπεία. Όχι όνειρο.
Πιο πέρα.
Εκεί που καταλύεται τ’ όνειρο
κι η φθορά έχει φθαρεί.

Κι ήρθες εσύ.

Γιάννης Ρίτσος, Εαρινή Συμφωνία, (Κέδρος, 1986).

Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (I) . . .

Του ανταποκριτή μας στη Μόσχα, Marcel Proust.

Με αφορμή το χθεσινό πανηγύρι της Eurovision και τις ατελείωτες συζητήσεις που και πάλι προκάλεσε για τις φωνητικές ικανότητες, τις ενδυματολογικές επιλογές και τις σεξουαλικές προτιμήσεις των συμμετεχόντων, ας αναφερθούμε σε κάποιες άλλες απόπειρες επιβολής στυλιστικών(;) προτύπων…  
Νοέμβριος 1926: Η «εθνοσωτήριος» δικτατορία του στρατηγού Παγκάλου επισφραγίζει το φαιδρότατο, γραφικό, αλλά οπωσδήποτε βίαιο και κατασταλτικό, χαρακτήρα της με το ακόλουθο, περιβόητο πια, διάταγμα: «Ορίζομεν όπως αι κυρίαι και δεσποινίδες αι άνω των 12 ετών, οσάκις (όχι ο Ρουβάς, προφανώς) περιέρχονται τα δημόσια εν γένει μέρη, ως και όταν εισέρχονται εντός των δημοσίων κέντρων, φέρωσι φούστας ων το κατώτατον άκρον δέον να απέχη από του εδάφους 30 εκ. Του μέτρου θεωρούνται συνυπεύθυνοι οι γονείς ή οι επίτροποι των ανηλίκων κοριτσιών»{1}.
Δεκέμβριος 2008: Με αφορμή τα γεγονότα της εξέγερσης, που ακολούθησαν την εν ψυχρώ δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από ειδικό φρουρό, στα Εξάρχεια, ξεκινά ο δημόσιος διάλογος σχετικά με το ζήτημα της χρήσης της κουκούλας και της κάλυψης των χαρακτηριστικών του προσώπου όσων συμμετέχουν σε πορείες. Αποκορύφωμα αποτελεί η ακραία θέση αρκετών να καταστεί η χρήση της κουκούλας ιδιώνυμο αδίκημα. Μετά από διαρκείς ελιγμούς και νομοθετικές αλλαγές, και, ενώ αρχικά είχε υιοθετήσει την παραπάνω πρόταση, η κυβέρνηση επιλέγει να μεγαλώσει τις ποινές στα αδικήματα που διαπράττονται από όσους/ες έχουν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους. 
Τελικά, τι αλλαγές έφερε ο χρόνος 82 χρόνια μετά;

Το ζήτημα είναι εάν διαφέρει σήμερα το look όσων αποτελούν «απειλή»;

Στη λεγόμενη «κοινωνία της διακινδύνευσης» (‘risk society’), όπου μας μαθαίνουν ότι περιβαλλόμαστε διαρκώς από νέους κινδύνους, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπιστούν με συνεχή έλεγχο και επιτήρηση, πού βρίσκεται, άραγε, αμπαρωμένη η δημοκρατία την οποία, αυτοί που μας ελέγχουν και μας επιτηρούν, διαρκώς επικαλούνται; Μήπως, τελικά, ισχύει ότι…  

Και, σε αυτήν την περίπτωση, μήπως η μόνη λύση είναι να ακολουθήσουμε πιστά την προτροπή του G. Deleuze ότι «δεν είναι η ώρα ούτε να κλάψουμε, ούτε να ελπίσουμε, χρειάζεται μάλλον να αναζητήσουμε νέα όπλα»{2}…

{1}. Εφημερίδα, Το ΠΟΝΤΙΚΙ, 28/06/2007
{2}. G. Deleuze, Η κοινωνία του ελέγχου, (Ελευθεριακή Κουλτούρα, 2001),  σ. 10.

Περί φοιτητικών εκλογών...

Όσο δεν υπάρχουν τόσο όμορφες υποψήφιες και τόσο ευφάνταστοι υποψήφιοι (ή το αντίστροφο...)

τόσο τη θέση της κάλπης θα παίρνει...

και εμείς θα νομίζουμε ότι ακούμε την επαναστατημένη φωνή της νεολαίας - όπως κάποιοι νόμιζαν το Δεκέμβρη που μας πέρασε - ενώ στην πραγματικότητα ακούμε τη φωνή της Δ.Α.Π. και των λοιπών νεολαιίστικων δυνάμεων...(μην το δοκιμάσετε μόνοι στο σπίτι...θέλει συλλογικές διαδικασίες...)

και ενώ θα μας καβαλάνε οι ίδιοι και οι ίδιοι...

εμάς θα μας αρέσει νομίζοντας κιόλας ότι το εκλέξαμε...