Σάββατο 18 Απριλίου 2009

Ο Θεός είναι νεκρός!



Μέρα που είναι σήμερα, αναστάσιμη μέρα, αναστάσιμη και πέρισυ ήταν, αναστάσιμη και του χρόνου θα είναι, όπως λέει η λογική, θέλουμε να κάνουμε μία έκπληξη και να δώσουμε το λόγο σε έναν τρελό:

"Πού είναι ο Θεός;", φώναξε. "Θα σας πω εγώ! Τον σκοτώσαμε - εσείς και εγώ! Όλοι είμαστε δολοφόνοι του! Αλλά πώς το κάναμε αυτό; Πώς μπορέσαμε να αδειάσουμε τη θάλασσα; Ποιος μας έδωσε το σφουγγάρι, για να σβήσουμε όλο τον ορίζοντα; Τι κάναμε όταν κόψαμε την αλυσίδα που ενώνει τούτη τη γη με τον ήλιο της; Προς τα που κινείται αυτή τώρα;Πίσω, πλάγια, μπροστά, προς όλες τις μεριές; Υπάρχει ακόμα ένα πάνω και ένα κάτω; (...) Ο Θεός είναι νεκρός! Ο Θεός παραμένει νεκρός! Κι εμείς τον σκοτώσαμε! (...) Το μέγεθος αυτής της πράξης δεν είναι πολύ μεγάλο για μας; Δεν πρέπει να γίνουμε και εμείς οι ίδιοι θεοί απλώς για να φαινόμαστε άξιοί της; (...) Λένε ακόμη πως την ίδια μέρα ο τρελός μπήκε σε διάφορες εκκλησίες όπου έψαλλε το Requiem aeternam deo του. Κι όταν τον πετούσαν έξω και του ζητούσαν το λόγο, πάντα απαντούσε λέγοντας το ίδιο: "Μα τι άλλο είναι τώρα αυτές οι εκκλησίες εκτός από τάφοι και μαυσωλεία του Θεού;" {1}.



Αυτά τα όμορφα και τόσο ανεπίκαιρα επίκαιρα λόγια ανήκουν στον κ.Nietzsche, ο οποίος δεν δίστασε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα να τα βάλει στο στόμα ενός τρελού...

Ας ακούσουμε τώρα τα πιο πρόσφατα λόγια κάποιου, ο οποίος τουλάχιστον δε στιγματίστηκε με την ψυχοπαθολογική κατηγορία της "τρέλας"...

"Περισσότερο από το θάνατο του Θεού - ή μάλλον στη συνέχεια αυτού του θανάτου και σε μια βαθιά συστοιχία μαζί του - η σκέψη του Nietzsche αγγέλει το τέλος του φονιά του. Είναι η έκρηξη του ανθρώπινου προσώπου μέσα στο γέλιο και η επιστροφή των προσωπίδων". {2}

Ecce Homo...



Ας μη θιγόμαστε μέρες που είναι και ας μην κακιώνουμε μεταξύ μας...Σύμφωνοι, "Ελλήνων Πάσχα" εορτάζουμε...Όμως, τι γίνεται με όσους έλληνες δεν είναι πιστοί; Ναι, υπάρχουν και τέτοιοι...
Ας δώσουμε το λόγο, λοιπόν, σε ένα έλληνα, ο οποίος τα λέει και πολύ καλύτερα, πιο κατανοητά και πιο λιτά από τους προλαλήσαντες και ο οποίος ανακοινώνει - μέσα από το προσωπικό του δράμα - το θάνατο του Θεού και το τέλος του ανθρώπου:



Μήπως είμαι τρελός
μήπως τα 'χω χαμένα
που ακόμα πιστεύω θα γυρίσεις σε μένα. (αναφέρεται μάλλον στο Θεό και όχι σε μία γυναίκα)
Μήπως είμαι αλλού
στη μεγάλη μου πλάνη
και νομίζω πως ζω αλλά έχω πεθάνει. (σαφέστατη αναφορά στον εαυτό του)

Νότης Σφακιανάκης

Και επειδή όλα από τους έλληνες ξεκίνησαν και σε αυτούς καταλήγουν υπάρχει και οπτικοακουστικό υλικό




{1}.Nietzsche F., Η Χαρούμενη Γνώση, παρ. 125, μτφρ. Λ. Τρουλινού, (Εξάντας, 1996).
{2}. Foucault M., Οι Λέξεις και τα Πράγματα, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, (Γνώση, 1993), σ.526.

Τετάρτη 1 Απριλίου 2009

Τέρμα τα ψέματα!


Gian Lorenzo Bernini, Η Αλήθεια αποκαλυπτόμενη, (1645-1652).
Μέρα που είναι σήμερα, ας βροντοφωνάξουμε "τέρμα τα ψέματα" και ας αντι-γράψουμε και
καμία αλήθεια βγάζοντας και τα απαραίτητα ηθικά διδάγματα...


1. "Κρήτες αεί ψεύσται" (Οι Κρητικοί λένε πάντα ψέματα). Επιμενίδης. {1}
Θυμίζουμε ότι ο Επιμενίδης που έγραψε σε ποίημα του αυτή τη φράση ήταν Κρητικός. Τα συμπεράσματα δικά σας...

2. "Τι είναι, λοιπόν, αλήθεια; Μια κινούμενη στρατιά μεταφορών, μετωνυμιών, ανθρωπομορφισμών, κοντολογίς ένα σύνολο ανθρώπινων αναφορών, που κλιμακώθηκαν, διερμηνεύτηκαν, στολίστηκαν με τρόπο ποιητικό και ρητορικό και που μετά από μακρόχρονη χρήση φαίνονται πια σε έναν λαό σταθερές, κανονιστικές και δεσμευτικές: οι αλήθειες είναι ψευδαισθήσεις, των οποίων η απατηλή φύση ξεχάστηκε, φθαρμένες μεταφορές που έχασαν την αισθητική τους δύναμη, νομίσματα που έχασαν την εικόνα τους και δε λογίζονται πια ως νομίσματα, αλλά ως μέταλλο". Fr. Nietzsche {2}.

3. "Η αρχαιοελληνική αλήθεια έφρισσε άλλοτε στην απλή αυτή κατάφαση: "Εγώ ψεύδομαι". Το "ομιλώ" βάζει σε δοκιμασία όλη τη σύγχρονη φαντασία". M. Foucault {3}.


Μήπως, τελικά, το ψέμα και η αλήθεια αποτελούν όχι εχθρούς, αλλά ένα ζευγάρι; Ένα ζευγάρι το οποίο δεν το έλκει ούτε ο σωματικός πόθος ούτε ο έρωτας, αλλά η ομιλία; Μήπως, η ομιλία το συμπλέκει και το διαπλέκει αξεδιάλυτα;



Και μήπως, αυτή η ομιλία - αυτή η ικανότητα που υποτίθεται ότι του παρέχει τη βάση για εμπιστοσύνη - δεν το αναγκάζει συνεχώς να κυλιέται με την ορμή, το πάθος και την τυφλή βία της ερωτικής πράξης, πότε στην αλήθεια και πότε στο ψέμα; Μήπως, την καχυποψία που έχουμε απέναντι στην ομιλία - ειδικά σήμερα που το επιτάσσει το έθιμο της "πρωταπριλιάς" - πρέπει να την έχουμε συνεχώς; Μήπως, πρέπει να μην ακολουθούμε μόνο το έθιμο και να είμαστε καχύποπτοι γενικώς; Όπως, για παράδειγμα, όταν ο κυρίαρχος λόγος προσπαθεί να μας πείσει για την αδυναμία μας μιλώντας μας συνέχεια για αυτή;



Στην παραπάνω εικόνα, πού είναι η αλήθεια και πού το ψέμα; Ποιος είναι ο ισχυρός και ποιος ο ανίσχυρος; Η γυναίκα δέχεται επίθεση ή οι δυνάμεις καταστολής αμύνονται; Ποιος φοβάται και ποιος δείχνει θάρρος; Πού βρίσκεται η δύναμη και πού η αδυναμία; Πού, ας μη δι- στάσουμε να αναρωτηθούμε ξανά, βρίσκεται το ψέμα και πού η αλήθεια;

Ας μη μιλήσουμε, ειδικά σήμερα, γι' αυτό...

{1}. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82
{2}. Nietzsche Fr., Περί Αλήθειας και Ψεύδους υπό εξωηθική έννοια, στο Η Αληθεια και η Ερμηνεία, μτφρ. Θ. Πενολίδης, (Βάνιας, 1991), σ. 29.
{3}. Foucault M., Ο Στοχασμός του Έξω, μτφρ. Γ. Σπανός, (Πλέθρον, 1998), σ. 9.