Τετάρτη 1 Απριλίου 2009

Τέρμα τα ψέματα!


Gian Lorenzo Bernini, Η Αλήθεια αποκαλυπτόμενη, (1645-1652).
Μέρα που είναι σήμερα, ας βροντοφωνάξουμε "τέρμα τα ψέματα" και ας αντι-γράψουμε και
καμία αλήθεια βγάζοντας και τα απαραίτητα ηθικά διδάγματα...


1. "Κρήτες αεί ψεύσται" (Οι Κρητικοί λένε πάντα ψέματα). Επιμενίδης. {1}
Θυμίζουμε ότι ο Επιμενίδης που έγραψε σε ποίημα του αυτή τη φράση ήταν Κρητικός. Τα συμπεράσματα δικά σας...

2. "Τι είναι, λοιπόν, αλήθεια; Μια κινούμενη στρατιά μεταφορών, μετωνυμιών, ανθρωπομορφισμών, κοντολογίς ένα σύνολο ανθρώπινων αναφορών, που κλιμακώθηκαν, διερμηνεύτηκαν, στολίστηκαν με τρόπο ποιητικό και ρητορικό και που μετά από μακρόχρονη χρήση φαίνονται πια σε έναν λαό σταθερές, κανονιστικές και δεσμευτικές: οι αλήθειες είναι ψευδαισθήσεις, των οποίων η απατηλή φύση ξεχάστηκε, φθαρμένες μεταφορές που έχασαν την αισθητική τους δύναμη, νομίσματα που έχασαν την εικόνα τους και δε λογίζονται πια ως νομίσματα, αλλά ως μέταλλο". Fr. Nietzsche {2}.

3. "Η αρχαιοελληνική αλήθεια έφρισσε άλλοτε στην απλή αυτή κατάφαση: "Εγώ ψεύδομαι". Το "ομιλώ" βάζει σε δοκιμασία όλη τη σύγχρονη φαντασία". M. Foucault {3}.


Μήπως, τελικά, το ψέμα και η αλήθεια αποτελούν όχι εχθρούς, αλλά ένα ζευγάρι; Ένα ζευγάρι το οποίο δεν το έλκει ούτε ο σωματικός πόθος ούτε ο έρωτας, αλλά η ομιλία; Μήπως, η ομιλία το συμπλέκει και το διαπλέκει αξεδιάλυτα;



Και μήπως, αυτή η ομιλία - αυτή η ικανότητα που υποτίθεται ότι του παρέχει τη βάση για εμπιστοσύνη - δεν το αναγκάζει συνεχώς να κυλιέται με την ορμή, το πάθος και την τυφλή βία της ερωτικής πράξης, πότε στην αλήθεια και πότε στο ψέμα; Μήπως, την καχυποψία που έχουμε απέναντι στην ομιλία - ειδικά σήμερα που το επιτάσσει το έθιμο της "πρωταπριλιάς" - πρέπει να την έχουμε συνεχώς; Μήπως, πρέπει να μην ακολουθούμε μόνο το έθιμο και να είμαστε καχύποπτοι γενικώς; Όπως, για παράδειγμα, όταν ο κυρίαρχος λόγος προσπαθεί να μας πείσει για την αδυναμία μας μιλώντας μας συνέχεια για αυτή;



Στην παραπάνω εικόνα, πού είναι η αλήθεια και πού το ψέμα; Ποιος είναι ο ισχυρός και ποιος ο ανίσχυρος; Η γυναίκα δέχεται επίθεση ή οι δυνάμεις καταστολής αμύνονται; Ποιος φοβάται και ποιος δείχνει θάρρος; Πού βρίσκεται η δύναμη και πού η αδυναμία; Πού, ας μη δι- στάσουμε να αναρωτηθούμε ξανά, βρίσκεται το ψέμα και πού η αλήθεια;

Ας μη μιλήσουμε, ειδικά σήμερα, γι' αυτό...

{1}. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82
{2}. Nietzsche Fr., Περί Αλήθειας και Ψεύδους υπό εξωηθική έννοια, στο Η Αληθεια και η Ερμηνεία, μτφρ. Θ. Πενολίδης, (Βάνιας, 1991), σ. 29.
{3}. Foucault M., Ο Στοχασμός του Έξω, μτφρ. Γ. Σπανός, (Πλέθρον, 1998), σ. 9.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου